Trên cửa hàng tích hợp mô hình mất đất phổ dụng (USLE) và công nghệ GIS, phân tích đã cách đầu reviews được mức độ xói mòn khu đất ở địa bàn huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước. Theo đó, đã kết hợp các tiêu chí: hệ số xói mòn của mưa (R), hệ số thể hiện kĩ năng xói mòn của đất (K), thông số thể hiện nay vai trò của độ dốc và độ nhiều năm sườn dốc (LS), hệ số giảm bớt xói mòn vì chưng lớp bao phủ thực vật dụng (C) còn chỉ số biểu đạt mức độ công dụng của các phương thức canh tác (P). Tác dụng nghiên cứu mang lại thấy, thực trạng xói mòn tiềm năng là 3.568,72 ha và xói mòn hiện trạng là 918,62 ha.
Bạn đang xem: Xói mòn đất ở việt nam
từ khóa: quy mô mất khu đất phổ dụng, xói mòn, hệ thống thông tin địa lý, thị xã Đồng Phú.
1. Đặt vấn đề
Xói mòn là quá trình phức tạp, trong số những nguyên nhân chủ yếu gây thoái hóa tài nguyên đất <1>. Theo các nghiên cứu về khoa học Trái đất trước đây thì có thể xem xói mòn là sự vận động của các quá trình bề mặt (chẳng hạn như mẫu chảy hoặc gió) để đào thải đất, đá hoặc vật chất hòa tan ngoài một địa điểm trên vỏ Trái khu đất sau đó mang lại một địa chỉ khác. Như vậy, xói mòn đất là quy trình tự nhiên xảy ra thường xuyên và thường xuyên làm ảnh hưởng đến đặc điểm, tính chất của đất, xói mòn hoàn toàn có thể xảy ra ở gần như dạng địa hình không giống nhau. Các nghiên cứu và phân tích về nntt cho rằng, xói mòn đất là quy trình lớp đất mặt bị mang theo nơi khác do các yếu tố trang bị lý như nước và gió hoặc các yếu tố tương quan đến chuyển động trồng trọt <2>. Như vậy, xét về phiên bản chất, xói mòn được coi là một giữa những nguyên nhân tạo ra hiện tượng xơ hóa đất, đặc biệt là những vùng khu đất dốc. Những yếu tố ảnh hưởng đến quy trình xói mòn đất đa phần là độ dốc địa hình, đặc điểm thổ nhưỡng, lượng mưa, điểm sáng lớp tủ thực vật và phương thức canh tác của con người.
Đồng Phú là huyện nằm tại phía nam tỉnh Bình Phước, trong vùng kinh tế tài chính trọng điểm phía Nam, có thế bạo gan về khu đất đai, tài nguyên, mối cung cấp nhân lực, tiềm năng ghê tế, đồng thời gồm vị trí chiến lược hết sức quan trọng đặc biệt của tỉnh, với đường quốc lộ 14, đường liên tỉnh ĐT.741 đi qua. Đây là những tuyến phố giao thông ngày tiết mạch gắn sát Đồng Phú cùng với Tây Nguyên, thành phố hcm và Campuchia. Hiện nay, bởi vì phát triển tài chính - buôn bản hội, dân sinh và điều kiện canh tác đang có tác dụng tăng nguy hại thoái hóa đất, cũng chính vì vậy nghiên cứu đánh giá xói mòn khu đất là trọng trách cấp thiết.
Về phân tích xói mòn đất trên thay giới, cho đến thời điểm bây giờ đã có khá nhiều công trình được công bố, trong những số đó các công trình nghiên cứu và phân tích nổi giờ như: Phương trình xói mòn khu đất của Horton (1945); phương trình mất đất của Musgave (1947); phương trình hủy diệt kết cấu phân tử mưa của Ellison (1945); phương trình mất đất phổ dụng USLE của Wischmeier và Smith (1958); quy mô mô phỏng quy trình bồi lắng của Fleming với Fahmy (1973); mô hình xói mòn khu đất dốc của Foster với Meyer (1975); phương trình mất đất của M. Laffen (1991); mô hình xói mòn khu đất Châu Âu (EUROSEM)…<3>.
Như vậy, có thể thấy nghiên cứu reviews xói mòn đất đã được nghiên cứu và phân tích từ siêu lâu, cùng với việc vận dụng nhiều phương thức đánh giá bán khác nhau. Từ trong thời hạn 1990 trở về đây, khối hệ thống GIS cùng RS vẫn được vận dụng rộng rãi, mang hiệu quả cao, rất có thể hỗ trợ quy mô hóa review thực trạng cùng dùng mô hình toán để thực hiện tính toán tìm ra các khu vực xói mòn đất nhằm đề xuất các phương án giảm thiểu và phòng xói mòn, bảo vệ, sử dụng phù hợp tài nguyên đất.
2. Bờ cõi và phương pháp nghiên cứu
2.1. Bao hàm lãnh thổ nghiên cứu
Địa hình
huyện Đồng Phú nằm tại độ cao vừa đủ so với khía cạnh nước biển khoảng chừng 100 - 120 m. Dạng địa hình đồi tốt lượn sóng, phân bố hầu như trên địa bàn, đa phần là đất đỏ phát triển trên đất đá bazan cùng đất xám trở nên tân tiến trên phù sa cổ. Dạng địa hình bưng bàu tốt trũng, nằm xen kẹt với dạng địa hình đồi phải chăng lượn sóng, thổ nhưỡng thường gặp trên dạng địa hình này hầu hết là đất dốc tụ... <7>.
Tài nguyên đất
cùng với tổng diện tích thoải mái và tự nhiên là 93.542 ha, trong đó, đất đỏ kim cương trên đá phiến chỉ chiếm 42,53%, đất nâu đỏ bên trên đá bazan chiếm 23,90%, khu đất nâu tiến thưởng trên đá bazan chiếm phần 9,13%, đất xám trên phù sa cổ chỉ chiếm 14,47 %, còn sót lại là khu đất nâu kim cương trên phù sa cổ cùng đất dốc tụ <7>.
Khí hậu
nhiệt độ điều hòa, từng năm có 2 mùa rõ rệt; ánh nắng mặt trời trung bình hàng năm khoảng 27,80 C; nhiệt độ không khí cao, cực kỳ ít khi chịu ảnh hưởng của gió bão thích hợp cho cây cối và đồ dùng nuôi vạc triển. Vào gần như tháng cuối mùa mưa đầu mùa thô thời tiết thường xuyên se rét mướt vào đêm. Mùa khô nhiệt độ ban ngày thường tối đa cả nước, tuy vậy nhiệt chiều cao chỉ kéo dãn trong khoảng chừng một mon rồi giảm dần <7>.
Hình 1. Quy trình nghiên cứu
2.2. Cách thức nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu thiết yếu được áp dụng bao gồm: Ứng dụng công nghệ viễn thám (hỗ trợ xác định điểm lưu ý lớp tủ thực vật, quy mô số độ cao DEM), hệ thống thông tin địa lý - GIS (hỗ trợ tích hợp các yếu tố theo mô hình mất khu đất phổ dụng - USLE) nhằm tích đúng theo vào mô hình mất đất phổ dụng (USLE) nhận xét mức độ xói mòn khu đất ở thị xã Đồng Phú (Hình 1). Bên cạnh ra, trong quá trình phân tích các phương pháp như: khảo sát điều tra thực địa, so sánh tổng hợp các tài liệu trang bị cấp cũng rất được sử dụng.
nghiên cứu và phân tích sử dụng mô hình mất đất phổ dụng - USLE (Universal soil loss equation) được thành lập bởi Wischmeier W.H với Smith D.D từ năm 1978 <8> là trong những mô hình thông dụng dùng để thống kê giám sát lượng đất tổn thất trung bình sản phẩm năm cũng tương tự dự báo xói mòn đất trung bình trên khu đất dốc.
Xem thêm: Bảng Xếp Hạng Bóng Đá Hạng Nhất Anh 2020, Bảng Xếp Hạng Hạng Nhất Anh
Để đo lường và thống kê được xói mòn khu đất huyện Đồng Phú, phân tích đã sử dụng mô hình USLE kết phù hợp với GIS. Các yếu tố ảnh hưởng đến xói mòn đất được thực hiện theo phương trình mất đất phổ dụng (USLE) vày Wischmeier và Smith xây dựng năm 1978 theo phương pháp sau:
A =
Trong đó: A: Lượng đất mất hàng năm (tấn/ha/năm);
R: thông số xói mòn vị mưa
K: thông số xói mòn của khu đất
L: Chiều nhiều năm sườn dốc (m)
S: Độ dốc
C: Hệ số tác động của lớp bao phủ đến xói mòn
P: Hệ số ảnh hưởng của những biện pháp canh tác mang đến xói mòn.
3. Hiệu quả và thảo luận
3.1. Những yếu tố tác động đến xói mòn
yếu tố lượng mưa (R)
Lượng mưa bao gồm vai trò quan trọng đặc biệt đối với quá trình xói mòn, mưa ảnh hưởng trực tiếp lên bề mặt đất kết phù hợp với điều khiếu nại địa hình tạo nên dòng chảy bề mặt để chuyên chở lớp đất đó đi địa điểm khác. Bài toán xác lập công thức đo lường và tính toán cho thông số R dựa vào lượng mưa thường niên và yếu ớt tố độ mạnh mưa trong trong vòng 30 phút (I30) của Wischmeier và Smith (1958), theo cách làm sau <8, 9>:
vào đó: E: là động năng của mưa (J/m2),
I: là lượng mưa phệ nhất trong khoảng 30 phút (mm/h),
R: là thông số xói mòn vị mưa (KJ/m2.mm/h).
Do không có số liệu mưa đầy đủ đặc biệt là lượng mưa khủng nhất trong vòng 30 phút (I). Vì vậy, thông số xói mòn bởi mưa (R) trong phân tích này được giám sát theo lượng mưa trung bình sản phẩm năm, đây là giải pháp để tính hệ số xói mòn do mưa (R) trong đk thiếu tài liệu mưa, điều này cũng được các nghiên cứu và phân tích trước đây vận dụng <4, 8, 9>. Trong nghiên cứu xói mòn đất ở khu rừng rậm phía Bắc tác giả Nguyễn Trọng Hà (1996) đã áp dụng công thức thực nghiệm nhằm tính R như sau:
vào đó: R: thông số xói mòn vì chưng mưa vừa phải năm (J/m2)
MTB: Lượng mưa trung bình hàng năm (mm/năm).
Để vận dụng công thức này, lượng mưa vừa đủ năm (mm/năm) được giám sát và đo lường dựa bên trên số liệu mưa vừa phải từ các trạm đo mưa của thức giấc Bình Phước và những tỉnh kề bên như Đồng Nai, Bình Dương. áp dụng công vậy Spatial Analyst của ứng dụng ArcGis 10.6 (phiên bản dùng thử) với cách thức nội suy nhằm xây dựng bản đồ mưa dạng vùng từ quý hiếm mưa mức độ vừa phải năm, đồng thời giám sát và đo lường được thông số xói mòn bởi vì mưa (R), được biểu thị ở Hình 2.
Hình 2. Sơ đồ thông số R Hình 3. Sơ đồ hệ số K
Yếu tố thổ nhưỡng
Tính phòng xói mòn của đất (hệ số K) tương quan tới quá trình xói mòn nhờ vào vào đặc điểm của khu đất như cấu trúc, sự bình ổn và khả năng thấm của đất, hàm vị mùn, khoáng sét, nguyên tố hoá học. Để vận dụng công thức của Wischmeier cùng Smith tính thông số K thì yêu thương cầu đề ra là cần phải lấy mẫu các loại đất kế bên thực địa. Kế tiếp tiến hành phân tích những mẫu này để có được những chỉ số: nguyên tố cơ giới, hàm vị chất hữu cơ, độ thấm, cấu trúc. Tuy nhiên, bởi vì điều kiện phân tích không mang lại phép, bài bác báo đã sử dụng kế thừa hệ số thổ nhưỡng (K) từ các công trình phân tích khác <4, 5>. Theo đó, khu đất dốc tụ có hệ số K = 0,32, khu đất nâu đỏ trên đá bazan tất cả K = 0,20; Đất nâu xoàn trên phù sa cổ tất cả K = 0,23; đất đỏ xoàn trên đá phiến bao gồm K = 0,27; khu đất nâu quà trên đá bazan gồm K = 0,21 cùng đất xám trên phù sa cổ gồm K = 0,22 (Hình 3).
nguyên tố độ dốc (LS)
Để thành lập bạn dạng đồ LS ta thực hiện nhờ vào mô hình số độ dài (DEM) (Hình 4). Dữ liệu quy mô DEM khu vực huyện Đồng Phú tích lũy trên web: https://search.asf.alaska.edu <10> với độ sắc nét 12,5 m, đồng thời áp dụng công thức giám sát và đo lường của Wischmeier và Smith (1978) nhằm tính hệ số LS, theo phương pháp sau:
LS =
trong đó: (X) Chiều dài sườn thực tiễn tính bằng m
(S) Độ dốc (%)
(n): thông số thực nghiệm: n = 0,5 lúc S > 5%; n = 0,4 khi 3,5%
Hình 4. Mô hình DEM Hình 5. Sơ đồ thông số LS
kết quả tính toán cực hiếm LS ở thị xã Đồng Phú mang đến thấy, vùng tất cả LS tự 0 - 0,2 có diện tích 56.134,55 ha, chiếm phần 60,01% diện tích; vùng tất cả LS trường đoản cú 0,2 - 0,5 có diện tích s 9.840,62 ha (chiếm 10,52% diện tích); vùng có LS từ 0,5 - 1,0 có diện tích 16.762,73 ha (chiếm 17,92% diện tích); vùng bao gồm LS từ 1,0 - 1,5 có diện tích 7.240,15 ha (chiếm 7,74% diện tích); vùng gồm LS từ 1,0 - 1,5 có diện tích 3.563,95 ha (chiếm 3,81% tổng diện tích thoải mái và tự nhiên toàn huyện) (Hình 5).
yếu tố thông số lớp phủ (C)
Hệ số ảnh hưởng của lớp đậy đến xói mòn (C), hiện giờ do độ bít phủ thực vật biến hóa thường xuyên theo không khí và thời gian, vày vậy câu hỏi sử dụng ảnh vệ tinh để thống kê giám sát hệ số thực vật (C) cùng với các cách thức như phân một số loại thực phủ, hình ảnh tỷ số và chỉ số thực vật. Dữ liệu hệ số C được xây dựng dựa trên chỉ số biệt lập thực đồ vật (NDVI - Normalized difference vegetation index) theo bí quyết của V.L. Durigon (2014) <11> như sau:
C =
vào đó: NIR, RED theo lần lượt là năng lượng phản xạ trên kênh mặt trời gần với kênh đỏ trên hình ảnh vệ tinh Landsat 8.
quý giá NDVI giám sát và đo lường dựa vào ảnh vệ tinh Landsat 8, chụp trong thời điểm tháng 3/2020 được sở hữu miễn mức giá với độ sắc nét không gian là 30 m từ bỏ web: https://earthexplorer.usgs.gov/. Vệ tinh Landsat 8 (LDCM) với theo 2 cỗ cảm: bộ thu nhận ảnh mặt đất (OLI - Operational Land Imager) với bộ cảm ứng hồng ngoại nhiệt (TIRS - Thermal Infrared Sensor). Ảnh Landsat 8 tất cả 11 kênh phổ, bao gồm 9 kênh sóng ngắn và 2 kênh nhiệt sóng lâu năm <12>.
tự kết đo lường NDVI và hệ số lớp lấp thực đồ gia dụng (C) mang đến thấy, vùng trồng cao su đặc có diện tích s lớn độc nhất 59.081,13 ha chỉ chiếm 63,16% - có thông số C = 0,2; đất gồm rừng có thông số C = 0,08 có diện tích s 19.662,52 ha chiếm phần 21,02% còn sót lại là những loại lớp phủ khác ví như mặt nước, cây ăn quả, khu đất khác... (Hình 6).
Hình 6. Sơ đồ hệ số thực đồ (C) Hình 7. Sơ đồ thông số canh tác (P)
Hệ số tác động của những biện pháp canh tác cho xói mòn (P)
Hệ số p. Là chỉ phản ánh ảnh hưởng của những biện pháp canh tác được áp dụng sẽ làm cho giảm trọng lượng đất bị xói mòn <4, 6>. Bản đồ hệ số p. được thành lập dựa trên bản đồ độ dốc và phiên bản đồ hiện trạng sử dụng đất, từ những khoảng độ dốc sẽ cho biết được hệ số p. Tương ứng với tầm độ dốc đó. Mặc dù nhiên, việc xác minh hệ số P đòi hỏi sự tính toán, khảo sát điều tra lâu dài. Do giảm bớt của nghiên cứu và phân tích là thời gian ngắn đề xuất hệ số p. được sử dụng công dụng từ chào làng của Hội khoa học đất nước ngoài <13> (Bảng 1). Tự hệ số phường ở Bảng 1 tạo ra được phiên bản đồ hệ hệ số bảo đảm đất (P) của những công trình phòng xói mòn (Hình 7).
